Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια εκφυλιστική κατάσταση του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ηλικίαπου σημαίνει ότι ορισμένα μέρη του εγκεφάλου αρχίζουν να πεθαίνουν. Η ασθένεια είναι περισσότερο γνωστή για την πρόκληση αργών κινήσεων, τρόμου, προβλημάτων ισορροπίας και άλλων συμπτωμάτων. Οι περισσότερες περιπτώσεις έχουν άγνωστα αίτια, αλλά ορισμένες περιπτώσεις είναι κληρονομικές. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για αυτή την ασθένεια, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπείες.
Τι είναι η νόσος του Πάρκινσον;
Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου αρχίζει να επιδεινώνεται και τα συμπτώματα γίνονται πιο σοβαρά με την πάροδο του χρόνου. Αν και η ασθένεια είναι περισσότερο γνωστή για το πώς επηρεάζει τον έλεγχο των μυών, την ισορροπία και την κίνηση, μπορεί επίσης να προκαλέσει μια σειρά άλλων προβλημάτων, από την αίσθηση στην ικανότητα σκέψης, την ψυχική υγεία και άλλα.
Ποιος μπορεί να νοσήσει από τη νόσο του Πάρκινσον;
Ο κίνδυνος της νόσου του Πάρκινσον αυξάνεται φυσικά με την ηλικία και η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 60 έτη. Η νόσος είναι ελαφρώς πιο συχνή στους άνδρες και στα άτομα στα οποία έχει οριστεί αρσενικό κατά τη γέννηση (AMAB) από ό,τι σε γυναίκες ή άτομα που έχουν οριστεί γυναίκες κατά τη γέννηση (AFAB).
Αν και η νόσος του Πάρκινσον συνήθως σχετίζεται με την ηλικία, μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ενήλικες ηλικίας 20 ετών (αυτό είναι πολύ σπάνιο και συχνά οι άνθρωποι έχουν γονέα, αδερφό ή παιδί με την ίδια πάθηση).
Πόσο συχνή είναι αυτή η ασθένεια;
Η νόσος του Πάρκινσον είναι η πιο κοινή σχετιζόμενη με την ηλικία εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου, δεύτερη μόνο μετά τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Είναι επίσης η πιο κοινή κινητική (κινητική) εγκεφαλική νόσος. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ασθένεια επηρεάζει τουλάχιστον το 1% των ατόμων άνω των 60 ετών παγκοσμίως.
Πώς επηρεάζει αυτή η ασθένεια τον οργανισμό;
Η νόσος του Πάρκινσον προκαλεί τον εκφυλισμό ενός τμήματος του εγκεφάλου που ονομάζεται βασικά γάγγλια. Καθώς αυτή η περιοχή εξασθενεί, οι ικανότητες που σχετίζονται με αυτήν χάνονται. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η νόσος του Πάρκινσον προκαλεί σημαντικές αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου.
Κανονικά, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί χημικές ουσίες που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές για να ελέγξει τον τρόπο με τον οποίο τα εγκεφαλικά κύτταρα (νευρώνες) επικοινωνούν μεταξύ τους. Στη νόσο του Πάρκινσον, ο εγκέφαλος στερείται ντοπαμίνης, έναν από τους σημαντικότερους νευροδιαβιβαστές.
Όταν ο εγκέφαλος στέλνει σήματα για να πει στους μύες να κινηθούν, διορθώνουν τις κινήσεις χρησιμοποιώντας κύτταρα που χρειάζονται ντοπαμίνη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η έλλειψη ντοπαμίνης προκαλεί τις αργές κινήσεις και τους τρόμους που χαρακτηρίζουν τη νόσο του Πάρκινσον.
Καθώς η νόσος εξελίσσεται, τα συμπτώματα επεκτείνονται και εντείνονται. Στα τελευταία στάδια της νόσου, η εγκεφαλική δραστηριότητα είναι συχνά εξασθενημένη, προκαλώντας συμπτώματα άνοιας και κατάθλιψης.
Σε τι διαφέρει η νόσος του Πάρκινσον από τον παρκινσονισμό;
Ο “παρκινσονισμός” είναι ένας γενικός όρος τόσο για τη νόσο του Πάρκινσον όσο και για άλλες καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα. Ο παρκινσονισμός μπορεί να συσχετιστεί όχι μόνο με τη νόσο του Πάρκινσον, αλλά και με άλλες ασθένειες όπως η πολλαπλή ατροφία του συστήματος ή η φλοιοβασική εκφύλιση.
Συμπτώματα και αιτίες της νόσου του Πάρκινσον
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα γνωστά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον περιλαμβάνουν απώλεια μυϊκού ελέγχου. Αλλά οι ειδικοί γνωρίζουν τώρα ότι τα προβλήματα μυϊκού ελέγχου δεν είναι τα μόνα πιθανά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον.
Κινητικά συμπτώματα:
Τα κινητικά συμπτώματα είναι κινητικές διαταραχές χαρακτηριστικές της νόσου του Πάρκινσον:
- Αργή κινήσεις (βραδυκινησία): Η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον απαιτεί να υπάρχει αυτό το σύμπτωμα. Οι άνθρωποι συχνά το περιγράφουν ως μυϊκή αδυναμία, όταν στην πραγματικότητα είναι πρόβλημα με τον έλεγχο των μυών, όχι απώλεια μυϊκής δύναμης.
- Τρόμος σε ηρεμία: Περίπου το 80% των περιπτώσεων Πάρκινσον έχουν μυϊκό τρόμο ακόμα και όταν δεν χρησιμοποιούνται.
- Ακαμψία ή ακαμψία: Ένα κοινό σύμπτωμα της νόσου του Πάρκινσον είναι η λεγόμενη ακαμψία του «αγωγού μολύβδου», που είναι η επίμονη μυϊκή δυσκαμψία. Η “οδοντωτή ακαμψία” εμφανίζεται όταν ο τρόμος συνδυάζεται με ακαμψία και οι κινήσεις γίνονται σπασμωδικές.
- Αστάθεια στάση ή βάδισμα: Οι αργές κινήσεις και η ακαμψία της νόσου του Πάρκινσον προκαλούν μια σκυμμένη στάση, η οποία συνήθως εμφανίζεται στα τελευταία στάδια.
Άλλα κινητικά συμπτώματα:
- Λιγότερο συχνά αναβοσβήνει.
- Μικρά και συμπιεσμένα χειρόγραφα (μικρογραφία).
- Σάλια.
- Έλλειψη εκφράσεων του προσώπου (υπομιμία).
- Προβλήματα κατάποσης (δυσφαγία).
- Αδύναμη φωνή (υποφωνία).
Μη κινητικά συμπτώματα:
Εκτός από τις διαταραχές ελέγχου της κίνησης, η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να προκαλέσει και άλλα συμπτώματα. Πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια που προηγούνται των κινητικών συμπτωμάτων:
- Συμπτώματα του αυτόνομου νευρικού συστήματος: χαμηλή αρτηριακή πίεση κατά την όρθια στάση (ορθοστατική υπόταση), δυσκοιλιότητα, ακράτεια ούρων και σεξουαλική δυσλειτουργία.
- Κατάθλιψη.
- Απώλεια όσφρησης (ανοσμία).
- διαταραχές ύπνου, όπως η περιοδική διαταραχή της κίνησης των άκρων (PLMD), η διαταραχή συμπεριφοράς της γρήγορης κίνησης των ματιών (REM) και το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.
- Γνωστικές δυσκολίες, σχετίζεται με τη νόσο του Πάρκινσον.
Στάδια της νόσου του Πάρκινσον
Η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να πάρει χρόνια ή και δεκαετίες πριν εμφανιστούν πιο σοβαρές επιπτώσεις. Επί του παρόντος, οι επαγγελματίες του ιατρικού τομέα χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον Κλίμακα αξιολόγησης της νόσου του Πάρκινσον της Κινητικής Διαταραχής (MDS-UPDRS). Αυτή η κλίμακα εξετάζει τέσσερις τομείς για το πώς η νόσος του Πάρκινσον επηρεάζει ένα άτομο:
- Μη κινητικές πτυχές της καθημερινής ζωής.
- Κινητικές πτυχές της καθημερινής ζωής.
- Επιθεώρηση κινητήρα.
- Κινητικές επιπλοκές.
Τι προκαλεί τη νόσο του Πάρκινσον;
Αν και υπάρχουν αρκετοί αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο του Πάρκινσον, όπως η έκθεση σε φυτοφάρμακα, προς το παρόν οι μόνες επιβεβαιωμένες αιτίες είναι γενετικές. Όταν η νόσος του Πάρκινσον δεν είναι κληρονομική, οι ειδικοί την αποκαλούν «ιδιοπαθή», δηλαδή η αιτία είναι άγνωστη.
Κληρονομική νόσο του Πάρκινσον
Η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να είναι κληρονομική και μπορεί να μεταδοθεί από τον έναν ή και τους δύο γονείς, αλλά αυτό αντιστοιχεί μόνο στο 10% περίπου όλων των περιπτώσεων. Οι ειδικοί έχουν συνδέσει τουλάχιστον επτά διαφορετικά γονίδια με τη νόσο του Πάρκινσον.
Ιδιοπαθής νόσος Πάρκινσον
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ιδιοπαθής νόσος του Πάρκινσον προκαλείται από ανωμαλίες σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται α-συνουκλεΐνη. Όταν αυτή η πρωτεΐνη δεν είναι στο σωστό σχήμα, το σώμα δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει ή να τη διασπάσει, έτσι συσσωρεύεται στα εγκεφαλικά κύτταρα, προκαλώντας επιβλαβείς συνέπειες.
Διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον
Η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον βασίζεται κυρίως στην κλινική εκτίμηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να γίνουν απεικονιστικές ή εργαστηριακές εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλες παρόμοιες καταστάσεις.
Νέες εργαστηριακές εξετάσεις που χρησιμοποιούν δείγματα εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή βιοψίες δέρματος μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση πρώιμων σημείων της νόσου.
Θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον
Αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον, υπάρχουν πολλοί τρόποι διαχείρισης των συμπτωμάτων. Οι πιο συνηθισμένες θεραπείες περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή και μια χειρουργική επέμβαση διέγερσης βαθιάς εγκεφάλου.
Φάρμακα:
- Λεβοντόπα: Ένα φάρμακο που αυξάνει την ποσότητα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.
- Αγωνιστές ντοπαμίνης: Φάρμακα που μιμούνται τις επιδράσεις της ντοπαμίνης.
- Αναστολείς του μεταβολισμού της ντοπαμίνης: Φάρμακα που επιβραδύνουν τη διάσπαση της ντοπαμίνης έτσι ώστε να παραμένει στον εγκέφαλο περισσότερο.
Βαθιά εγκεφαλική διέγερση
Είναι μια χειρουργική διαδικασία κατά την οποία εμφυτεύεται μια συσκευή στον εγκέφαλο που στέλνει ένα ασθενές ηλεκτρικό ρεύμα που μειώνει τα συμπτώματα όταν τα φάρμακα γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά.
Πειραματική θεραπεία:
- Μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων.
- Θεραπεία αποκατάστασης νευρώνων.
- Γονιδιακές θεραπείες.
Η νόσος του Πάρκινσον δεν είναι θανατηφόρα από μόνη της, αλλά τα συμπτώματά της μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές που συμβάλλουν στην επιδείνωση της υγείας του ασθενούς.
Το προσδόκιμο ζωής με τη νόσο του Πάρκινσον είναι συνήθως κοντά στο φυσιολογικό, αλλά με την πάροδο του χρόνου η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινή ζωή και την ανεξαρτησία.
